TÜRK HALK OYUNLARI
KATALOĞU KIZIH HALAYI'NIN
SIKTIRMA'SI: Sıktırmada elleri
taraklatma suretiyle (yani her oyuncu parmaklarını yanındakinin karşılık
parmaklarıyla takışıp kilitlendirerek) oyuncuları omuz omuza gelirler. Birinci
zamanda sağ ayak usulca yere vurulur. İkide sol ayak aynı hareketi yapar. Üçte
yere yine sol ayak vurulur. Dörtte sağ ayak vurulur. Bundan sonra yarım sağa
dönülerek birinci zamanda sağ ayak bir adım ileri atar. Dördüncü zamanda sol
ayak onun yanına getirilir. Sonra gelen birinci zamanda sol ayak yarım adım sola
geri alınıp usulca yere vurulur. İkincide sağ ayak onun yanına getirilerek yere
vurulur. Figür bundan sonra iki zaman süresince yerinde, dört zaman da yürüyüş
halinde devam eder. HOPLATMA:
Bunda eller
bırakılır. Figüre yürüyüşle başlanır. İlk defa Sıktırmada tarifi geçen dört
zamanlık yürüyüş yapıldıktan sonra, yine Sıktırmada olduğu gibi önce sol ayak
sola geri alınır, sağ onun yanına vurulurken ellerde kuvvetlice çırpılır. Sağ
ayaktan başlanıp tekrar yürüyüşe geçilir. Kızıh Hoplatmasındaki el çırpışmalarda
hep sağ ayak solun yanına vurulurken yapılır. Yürüyüş sonunda sol ayak sağın
yanına getirilince dizler vurulabilir. Zaten hızlı olan musikî oyunun sonlarına
doğru daha da canlılaşmış bulunur. Oyuncular hâlâ
doyamamışlarsa dağılmazlar, şimdi de elleri omuzlara atarak omuzdaşlıkla oyuna
devam ederler. Bundan sonra, sıçramalı yürüyüşler, havaya zıplanılmak suretiyle
gösterilen keskin ayak fırlatmaları ve sert ökçe vuruşlarıyla halay alanı
görülmeye cidden değer bir sahne halini alır. Musikîcilerle oyuncular arasında
bir nevi (çeşit) sürat yarışını andıran bu "zaman içinde mek'n cerbezeliği"ne
yazılı ki uzun sürmez. Halay dağılır, çalgı susar. "Sıktırma" kısmı
hızlanır "Hoplatma" olur.
|