İbrahim Ayn Basal

Uygarlığın Doğduğu Şehir: Şanlıurfa

İlkçağdan Günümüze Urfa'da Sanat ve Edebiyat

İslâmi Dönem Sanat ve Edebiyatçıları

İbrahim Ayn Basal

629/1231 yılında Harran’da doğmuş, kendi kendini yetiştirmiş bir halk şairidir. Geçimini elbise dikerek, dokumacılık yaparak kazanmıştır. Meşhur Şair ve Kadı el-Kudat Şemsüddin b. Hallikan, onu ziyaret etmiş ve onun şiiri hakkında şu tespitte bulunmuştur: “Eski şiirleri övülmeye layık değil, ama şu anda yazdıklarına güzel derim.” Bunun üzerine Ayn Basal şu şiiri okumuştur:

“Her zaman zihnin lafzı ve manası düzgün dizeler dizemez

Ey dostum, deniz bizimle olmasına rağmen toprakla teyemmüm edilir mi?”

Ayn Basal bu şiirinde; İbn Hallikan’ın iltifatına karşılık onun şiirde bir deniz olduğunu, kendi şiirini de suyun yanında teyemmüm edilen toprağa benzetmiştir. Bu dizeleri, Ayn Basal’dan dinleyen İbn Hallikan, onun Ayn Basal lakabına karşılık, Sen “Ayn Basar’sın” yani gören gözsün demiştir. Ayn Basal soğan göz, patlak göz anlamına gelmektedir. Hacc’a giden şairin halen terzilik edip, takke sattığını gören biri kendisiyle alay etmiştir. Bunun üzerine şair şöyle demiştir.

“…... İbrahim b. Ayn Basal, Kuba Mescidi’ni ziyaret ettikten sonra takke satmaya başladı.

Dedim ki, sus. Beni kanıyıp kötüleme. Aç kalırsan gâvatlık edersin. İflas etsen Kuba Mescidi’ni bile satarsın.”

Ayn Basal’ın pek çok kaliteli şiiri mevcuttur. Şiirleri muhtelif konuları içermektedir. Şiirlerinin çoğu da son derece güzel ve edebi sanatları içeren güçlü ve mükemmel beyitlerden oluşur. Oldukça hacimli bir divanı vardır.

Şiirlerinden Örnek:

Gözlerimin rahatsızlığına rağmen bir ceylanın
Kalbime ok saplanmıştır bakışlarıyla
 

Boyu posu düzgün
Ayrılığı acı, buluşması tatlı

O ceylan yavrusu ki, haram olan kanını kendine helal
Kendisiyle buluşmamızı haram etmiştir.

O sevgiliyle buluşmak veya ayrılmak
Cennete veya cehenneme girmek gibidir.

Yanakları üzerine gelen zülfüne benzeyen
Bir tutam reyhan ve bir deste nergisle gönlünü aldım.

İnat etti, ben vefalıydım dost olmayı çok gördü
Uzaklaştı, ona tebessümle ağladım.

Aşkımı ve yanan gönlüme
Hakem edince bana zulm etti.

Boyu posu yeşil dalları geçen
Gökteki dolunaydan güzel olan ey yar

Kendine gel, güzelliğin olmasaydı eğer
Kara sevdaya düşmez, aşk esiri olmazdı.
Beraber geçirdiğimizgündüz ve geceleri
Ve yarım kalan aşkımızı ne çabuk unuttun.

Buluştuğumuzda bizi gözetleyenlerden korkmaz,
Zamanın geçmesinden çekinmez, öğütleri dinlemezdik.

Hayat güzel, kıskananlar uykuda
Ayrılık gözünün kör olduğu günleri hatırlıyor musun?

Bulutlar ağlayınca güllerin, çiçeklerin
Ağızlarını açtığı bir bahçede

Bahar nurunu yapraklara vurunca
O güzelim yapraklar açılıp gölgeliğe dönmüştür.

Kendisine bakılan sevgili gibi
Açılan tomurcuklar tebessüm etmiştir

Bu bahçenin nergisleri,
Genç kızların gözleri, aşığı okta tutmuştur.

Ağaç dalları arasında uçan kuşlar
Ötüşleri ile uyuyanları uyandırmıştır.

Sohbeti bir ganimet bilen insanlar içinde
Dost elinden sunular bir bade.

Sakilerimiz dolunaya, içkilerimiz güneşe
Biz ise yıldızlara benzeriz.





 
Bu site Kültür ve Turizm Bakanlığı Bilgi Sistemleri Dairesi Başkanlığı tarafından hazırlanmıştır.
Bu sayfa 717 kez gösterilmiştir.