Opera perdesini açıyor

OPERA PERDESİNİ AÇIYOR

2 Nisan 1948 tarihinde Ankara’daki opera binasının açılışında librettosu Selâhattin Batu’ya ve bestesi Ahmet Adnan Saygun’a ait ve henüz tamamlanmamış olan “Kerem” operasından bir bölüm temsil edildi. “Kerem” operasının, tıklım tıklım dolu salonda üst üste üç kez sahnelenmesiyle birlikte Opera binasının perdeleri bir daha hiç kapanmamacasına açılıyordu. Carolyn M. Graham, The New York Times’da ilk günlere ilişkin şunları yazıyordu: “Başlangıçta pek çok kimse Atatürk’ün 1923 yılında başkenti göz kamaştırıcı İstanbul’dan, Anadolu’nun ortasındaki eski püskü bir şehre taşımasındaki isabeti kabul edememişti. Ama 25 yıl sonra o eski püskü şehir, modern bir başkent olarak meydana çıktı. Ankara tabii güzellik ve ihtişam yönünden hiçbir zaman İstanbul’la yarışamazsa da Türkiye’nin kültür merkezi olma yolundaydı. Opera ileriye doğru atılmış bir dev adımdı.”

 1949’da yürürlüğe giren Devlet Tiyatrolarının kuruluş kanunuyla birlikte Tatbikat Sahnesi tarihe karıştı. Operanın da bağlandığı Devlet Tiyatrolarının ilk genel müdürü Muhsin Ertuğrul oldu. 1951’de Genel Müdürlüğe getirilen Cevat Memduh Altar, repertuar sisteminin yanı sıra yıldız sistemine de önem vererek dünya sahnelerinin ünlü isimlerini davet edip, operamızın kalitesini artırdı. Türk operasının kendi yıldızlarına ise artık Ankara sahneleri yetmiyordu. 1950’li yılların başlarından itibaren soprano Leyla Gencer, bariton Orhan Günek, soprano Ferhan Onat gibi sanatçılar başta İtalya olmak üzere çeşitli ülkelerde Türkiye’yi başarı ile temsil ettiler.

 22 Mart 1953’de Adnan Saygun’un “Kerem” operası, üç perdelik haliyle, sahnelendi. Aralıklarla beş yıl bestesi süren “Kerem” operasını ilk ulusal opera olarak sayabiliriz. Yine aynı yıl, Atatürk’ün kurduğu Devlet Konservatuvarının öğrencileri ona olan borçlarını bir oratoryo yaratarak ödediler. Librettosu Cahit Külebi’ye, bestesi ise Nevit Kodallı’ya ait olan “Atatürk Oratoryosu”, Atatürk’ün naaşının Anıtkabir’e nakli nedeniyle, 9 Kasım 1953’de Opera Binasında seslendirildi.

1954 yılında Muhsin Ertuğrul tekrar Genel Müdür oldu. 19 Şubat 1957’de Ankara Devlet Operasında Van Gogh sahnelendi. Bu kez sanatçılarımız yerel konular yerine ünlü Hollandalı ressam Vincent Van Gogh’un hayatı üzerine özgün bir opera yarattılar. Müzik Nevit Kodallı’ya, reji ise Aydın Gün’e aitti. 1958 yılında Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü ile Devlet Operası henüz yasal hazırlıklar tamamlanmadan ayrıldılar. Devlet Operasının ilk genel müdürü Necil Kazım Akses’le birlikte parlak bir dönem yaşandı. Ülkenin maddî sıkıntılarına rağmen opera için gerekli ödenekler ayrılıyor, sanatçılar bilgilerini arttırmak için sık sık yurt dışına gönderiliyordu. Çeşitli ülkelerden ünlü opera sanatçıları (solist, şef, rejisör, dekoratör) konuk olarak gelip temsillere büyük katkılarda bulunuyorlardı. Leyla Gencer, Orhan Günek, Ferhan Onat’tan sonra bas Ayhan Baran, soprano Suna Korad gibi solistler de yurt dışında Türkiye’yi başarı ile temsil ettiler ve büyük ün kazandılar. Leyla Gencer’in 1954’de Napoli’deki ünlü San Carlo Tiyatrosunda “Madam Butterfly” ile başlayan uluslararası başarısı 1957 yılında Milano’da La Scala’da kazandığı başarı ile doruğa çıkmıştır. O tarihten itibaren 1980’de sahneyi bıraktığı güne kadar dünyanın büyük operalarında başrolde sahneye çıkmış ve “La Regina” olarak alkışlanmıştır. Ayhan Baran, 1961 Uluslararası Enescu Müzik Yarışması’nda ödül, “Harriet Cohen Uluslararası Müzik Ödülleri”nde ise 1963 yılında “Altın Şan Madalyası”nı kazandı. Aynı yıllarda Suna Korad da Avrupa’nın en önemli operalarında konuk sanatçı olarak sahneye çıkıyordu.

1948’de perdelerini açan operamız 1960’a kadar “Palyaço”, “Carmen”, “Madam Butterfly”, “Rigoletto”, “Teifland”, “Tosca”, “Yarasa”, “Fidelio”, “Konsolos”, “Sevda İksiri”, “Kerem”, “La Traviata”, “Cosi Fan Tutte”, “Lucia”, “Atatürk Oratoryosu”, “Manon”, “Sevil Berberi”, “Il Travatore”,” Tebessümler Diyarı”, “Hoffman’ın Masallar”, “Paganini”, “Maskeli Balo”, “Don Pasquale”, “Telefon ve Medyum”, “Cavalleria Rusticana”, “Don Juan”, “Satılmış Nişanlı”, “La Bohem”, “Fakir Talebe”, “Van Gogh”, “La Somnanbula”, “Boccacio”, “Aida”, “Faust”, “Akıllı Kız”, “Turandot”, “Saraydan Kız Kaçırma” ve “Salome” operalarını başarı ile sergilemiştir.





 
Bu site Kültür ve Turizm Bakanlığı Bilgi Sistemleri Dairesi Başkanlığı tarafından hazırlanmıştır.
Bu sayfa 2001 kez gösterilmiştir.