Suşehri Ortaoyunları

TÜRK HALK OYUNLARI KATALOĞU

SUŞEHRİ ORTAOYUNLARI:

Bunlar, İstanbul ortaoyunundan başka ve raks unsurları da gösteren kadın oyunu seyirliklerindendir. Suşehri (Sivas) köylerinde Koran tabir edilen ve kadınlarca yapılan gösterilerden başka, Ortaoyunu dedikleri oyunlarda düğünlerde yer alır. Bu oyunlar, kadınlarca piyeslerdeki gibi rol alınarak yapılır.

Kına Yakmak:

Kına tasta ezildikten sonra kınacı kızlar ikisi önde ikisi geride olarak kına türküsü söyleyerek yavaş yavaş gelinin bulunduğu tarafa yürürler. Önden yürüyen iki kınacının başlarında tepsi ve içerisinde geline ait eşya bulunmaktadır. Elleri yanlarında uzanık vaziyette, çok yavaş hareket ederler. Önde türküyü söyleyenler beyiti bitirince geridekiler tekrarlar:

Atladım geçtim eşiği
Sofrada kaldı kaşığı

Kız anam, kız bacım
Kınan kutlu olsun
Kutlu işin mübarek olsun

Atın kuyruğu saçak
Sineme vurdular bıçak

Kız anam, kız bacım
Kınan kutlu olsun
Kutlu işin mübarek olsun

Yokluğu yapanlar emminle dayın
Kolundan tutanlar emminle dayın

Kız anam, kız bacım
Kınan kutlu olsun
Kutlu işin mübarek olsun

Atlar eğerlendi binek ister
Kuşlar havalandı dünek ister

Kız anam, kız bacım
Kınan kutlu olsun
Kutlu işin mübarek olsun

Batağa taş atma batar gider
Uzağa kız verme yiter gider

Kız anam, kız bacım
Kınan kutlu olsun
Kutlu işin mübarek olsun

Elek içinde yatası
Kağıt içinde kınası
Hani bu kızın anası

Kız anam, kız bacım
Kınan kutlu olsun
Kutlu işin mübarek olsun

Türküsüyle gelinin yanına varmış olurlar. Gelinin yanında kendi akrabaları yer almış durumdadır. Bu türküyle, hiç ağlamak istemeyen gelinin gözleri dolar dolar boşalır.

Kaynanam Öldü Oyunu:

Bu oyun da düğün günlerinde oynanır. Kadınlar tarafından temsil edilir.

Ortada kaynanayı temsil eden bir kadın, dizlerinin üzerine eğilmiş, başı yerde vaziyette yumulur. Üzerine beyaz bir örtü atılır. İki kız, birbiri peşine gelerek sırayla ellerin kaynananın sırtına vururlar. Her vuruşta, oyunun türküsünden birer beyit söylenir. İkinci kız, öndekinin hem harekette hem de türküde aynını yapar. Eller vurulunca kaynananın etrafında dönülür. Her beyitte dönme devam eder:

Kaynanam ölmüş
Tuluğu yaymış
Yağı bana kalmış

Kaynanam kara mesti
Beni oğluna kesti
Kesti kesti ne yaptı
Aldı bağrına bastı

Tabutun tahtayıdı
Ölümün vaktıyıdı
Daha çok oğlayacaktım
Canımı yaktıyıdı.

Türkünü son beyitleri söylenirken ölü vaziyetteki kaynana sıçrayıp kalkar ve bu türküyü söyleyenleri kovalar. Bu şekilde oyun da bitmiş olur.

Her iki oyunda hareketler ağır olmakla beraber, türkünün tartımına uygun hafifçe salıntılı yürüyüşleri bulunacağı kendiliğinden anlaşılır.

Kaşların karası oyunu:

Bir kızın üzerine peçe atılarak çömeltilir. İki kız da erkek yerine olmak üzere peçeli kızın karşısına geçerek sıra ile gıtlık çalarak ileri geri oynarlar.

Kaşların cahtı mahtı
Gözlerin mısır hakkı
Baban seni vermezse
Vuracağım babanı

Kaşların karasına
Gül koydum arasına
Az verdim, çok yalvardım
Şu kızın babasına

Çift ettim öküzleri
Süreceğim düzleri
Baban seni vermezse
Vuracağım babanı

Evin önü düz olsun
Öküzsüz de sürülür
Nişanlım güzel olsun
Ekmeksiz de durulur

Gibi beyitlerin sonunda peçe altında duran kız hemen kalkar, beğendiğine sarılır.






 
Bu site Kültür ve Turizm Bakanlığı Bilgi Sistemleri Dairesi Başkanlığı tarafından hazırlanmıştır.
Bu sayfa 2060 kez gösterilmiştir.