Dans Kongreleri

DANS KONGRELERİ:

Dünya Halk Oyunu Bayramları olarak Avrupa'nın muhtelif şehirlerinde zaman zaman il'n edilip toplanan kongrelerde dünyanın her tarafından çağrılmış oyun takımları uzman bilginler huzurunda her kol kendi memleket oyunlarını gösterdikçe en uzak ülkelerin çeşitli buluşlarındaki tesadüfî aynılıklar türlü düşüncelere yol açabilmektedir. Meselâ, böylesine her hangi bir tıpkılık gerçekten tesadüfî bir andırışma mıdır, yoksa yine meselâ Uygurların ilkçağ başlarındaki Çin sarayını bile yüzyıllarca hayran yaşatmış dans çeşitlerinden biri olup zamanla doğudan Kore'ye, batıdan da Anadolu'ya kadar yayılabilmiş ve tarihi aranması gerekecek bir vakıa mıdır? Emsal çok olduğu için sonuncu istifhamda (soruda) bir ileri gidiş iddia olunamaz. Biarritz festivallerinde seyredilen Asya halk danslarından meselâ şu sevimli Endonezya dansı ellerdeki yanar mumlu tabaklarıyla hatıra derhal Elazığ'ın meşhur "Çayda Çıra" oyununu getirmektedir.

Osmanlı İmparatorluğu'nun serhadleri en zengin kaldığı çağlarda Anadolu'dan yalnız Tuna boylarına kadar değil, Fas ve Tunus ülkelerine kadar da heybeti yayılıp tutunan Türk davul oyunu hâlâ Kore'de vardır. Bu tarz gerek bizim taraflara, gerekse o ülkelere nereden ve hangi kaynaktan yayılmıştı? Nazarî olarak ilk akla gelen imkân Şamanlığın ilk davullu Şaman oyunudur ve doğrusu da bu olsa gerektir.

Her millet gibi Korelilerin de kendi peri masalları vardır. Danslarının çoğunda masal dünyası yaratıkları canlandırılır. Genellikle "şans" ve "güzellik"in sembolü iki artist iki esas dans unsurunu teşkil ederler. Eski Kore'de istikbalin (geleceğin) karıkocaları 8-10 yaşındayken nişanlanırlardı. Bu genç nişanlıların dansı çok güzeldir. Küçük damat, müstakbel gelinini elde etmekten gurur duyduğunu belirten hareketler yaparken kendisi kadar minik Juliyet'i de yarı cilveli yarı utangaç bu durumdan haz duyduğunu ifade eden hareketler yapar. Şimdi küçükler bu eski âdetlerin yaşatılması için okullarda ders almakta, bütün hareketlerin ve şarkıların doğru olmasına çalışılmaktadır. Ayrıca kostümlerin tarihî kıyafetlere uygunluğuna gereken ilgi gösterilmektedir. Koreliler millî danslarını çocuklarına daha küçükken öğretirler.

İşte bütün tarif edilenlerin karşılığı bizde de var mıdır? Şüphesiz ki hayır. Fakat eskiden bizde cariyeler de çocukken çengiliğe başlatılırlardı.

Dünya folkloru dans kongrelerine her seferinde halk oyunlarımız ve bir iki yetkili dil bilen aydınımızla katılmamız elzemdir. Yeni cereyanlara olsun taze hareketlerde aksatmadan katılırsak bu dikkatten türlü faydalı sonuçlar doğabilir. En başta halk kütürü gücümüzün üstünlüğüne inanç getireceğiz.