TÜRK HALK OYUNLARI
KATALOĞU ÇANDIR OYUNU:
Giresun'un
Şebinkarahisar ilçesinin Çandır köyünden yayılarak o menşe köyünün adını taşıyan
Çandır Oyunu diğer çevre köylerinde, meselâ Boztekke köyünde de vardır. Bir
halkada birçok oyuncu çift çift karşılıklı yürütülmesi ne burada ne de yörede
âdet değildir. Kadınlar kendi meclislerinde toplaşıp oynarlar. Esasta erkek
oyunudur. Türkülü de olur. Davul, zurna veya bağlama, kemençe, klarnet ve tef
gibi eldeki çalgılardan her hangi bir veya ikisi eşliğiyle oynarlar. Çandır
oyununun aslında elde tüfekler bulunduğu halde oynandığı rivayet edilmiştir ki,
böylesi hâlâ yapılıyor. Oyuncular, elleri tetikte ve tüfek ağızları yere dönük
olduğu halde mesafelerle birbiri arkasından halka halinde usulca fakat sinirli
adımlarla 'henge uyup daire çizmeye başlarlar. Aralarda komutacının bir
işaretiyle tüfekler tek elden yere ateşlenir. Bir takip, avcılık ve zafer oyunu
görünüşündedir. Tetiklik esastır. Ateş komutasını bekleyiş ve birlikte ateş ediş
dikkatin bir ifadesi olup, başarı bu tek elden patlayabilişe bağlıdır. Atıştan
sonra halka aynen yürüyüşte devam ederken yeniden fişekler tüfeğe sürülür ve
komutaya kulak kesilinir vs. Çandır "asi" demektir. Bir rivayete göre dağdaki
bir 'si, bu köyüne gizlice inmiş bulunurken evi kolcular tarafından sarılarak
nihayet vurulabilmiştir. Oyun, bu olayın hikayesi ve Çandır köyü adı o
"haksızlığa isyan" destancığının hatırasıdır. Çandır Tüfek Oyunu
denir. Çandır kelimesinin Anadolu'daki halk dili anlamları sayılı olmakla
beraber Karadeniz halkımız arasında çok daha derin kaynağı hissettiren sebepler
vardır. Canik adı bir idrarî coğrafya mefhumu olarak kullanılmış, ilk önce Sivas
eyaletine, sonra Trabzon'a bağlanan bir sancağa (liva) verilmiştir.
|