TÜRK HALK OYUNLARI
KATALOĞU BENGE:
Denizli'nin
Manastır köyünde halen rağbetteki iki oyun çeşidinden biridir. Benge oyununu 15
kadar erkek toplu olarak ve davul zurna yahut saz refakatiyle yürütürler.
(Köşdere adındaki ikinci oyun tek kişiliktir). "Benge" oyun adıyla
aşağıdaki Bengi, Benk ve hatta Menge, Mengi gibi muhtelif oyun tertiplerinden
belirli bir zümrenin bahsine girmiş oluyoruz. Bütün bu isimler aynı bir
kelimenin semt semt çeşitlenmiş söylenişleri olduğu gibi, farklıca görünüşteki
oyunları da asılda mutlak surette birdi. Ege bölgemizin haldeki hemen biricik
sıra oyunu hatırası bu zümreden ibarettir. Bengi kelimesinin
başka anlamda olanları Türkçe'de vardır. Fakat, her hangi bir mecaz tasavvuruyla
da bunların oyun bengisiyle bir tutulmalarına imkân yoktur. Sonra da, tarikatlı
ilgili menşe arz eden oyun şeklinin adı Menge'dir. En eski bir söylenişi bu olsa
gerektir: İlk ağızda manga adımı, manga yürüyüşü, manga halkası gibi tabirleri
hatırlatır. Kaşgarlı Mahmud'un divanındaki bir " manğığ" sözü adım ve yürüyüş
demektir. Çağatay diyaleğinde "mangmak", sallana sallana yürümek demektir.
Uygurca'da Mengi hatta Mingi sıfattır; yüksek, semavî demektir. Yine Uygurca'da
"mengmek, mengü ve mengi" keza vardır. Macarca'da bile "menni" gitmek anlamıyla
vardır. Mengi Zeybeği de, kelimenin tam manasıyla bir yürüyüş oyunudur. Şu halde
etimolojisini aynı kelimelerde aramak hiç de yanlış sayılmayacak
demektir.
|