TÜRK HALK OYUNLARI
KATALOĞU YAYLA
OYUNU: Çeyrek asır
önceleri Çapakçur (1945 yılına kadar Bingöl Merkez ilçesinin adı) ve N'zımiye
(Tunceli) taraflarında bilhassa gün görerek düğün ve bayramlarda pek tutulmuş
olan, kadın erkek birlikte yürütülen bu türkülü oyunun hala sevildiğinde şüphe
yoktur. Kadınlar bir tarafa, erkekler bir tarafa, erkekler bir tarafa dizi olup
dururlar. Beş adım mesafede karşı karşıya bulunmaktadırlar. Her iki taraf, sağa
ve sola tartımlı eğilişler yapa yapa türküsüne şöyle girerler: Döne döne
değirmenin tunç imiş Yana yana kara bağrım incimiş (incinmiş) Sözlerinde "Bingöl
yaylasında yar yar uy" ve "Güzelim çevresi Hindî'dir. Hindi " gibi mısralar
geçmekte olup üç bendi (kıtası, bölümü) vardır. Oyuna devam
edilirken, sonundaki usulsüz parlando kısmı orada bulunanlardan güzel sesli biri
tarafından adeta yaylanın engin yüceliğini canlandırmak istercesine bir coşa
geliş ağzıyla tek başına söylenir. Bu kısım sona erince, sözsüz olan bölümü
davul zurna çalmaya koyulur. Havanın tartımı dairesinde fırdolayı bir yürüyüş
yapılır. Sonra, yine karşılıklı durularak eskisi gibi ilk başlangıç bölümü
tekrarlanır. 10 / 8 lik tartıma geçildiğinde oyun hızını artırır ve gayet çevik
bir surette yalnız erkeklerce oynanır. Bu sırada kadınlar, oldukları yerde dizi
halinde durup el çırparlar. Erkekler, onların çevresinde adeta yaylanın sınırını
çizer gibi dönerler. Türküsünün ilk kısmı şöyledir: Döne döne
değirmenin tunç imiş Yana yana kara bağrım incimiş Ergen kıza yalvarması
güç imiş Tatlı tatlı konuşalım sevdiğim Bingöl yaylasında
(yar yar uy) Buluşalım sevdiğim (yar sevdiğim uy!)
|