TÜRK HALK OYUNLARI
KATALOĞU PAMUKÇU BENGESİ:
Balıkesir'in
Pamukçu köyünün en önemli özelliği "Bengi" denilen zeybek çeşididir. Bütün
Pamukçu erkekleri, millî bir gelenek halinde babadan oğla gelen Bengi
rakslarıyla şöhret salmışlardır. Bu zeybek oyununun kendine has bir oynanış
tarzı vardır. Delikanlılar el ele tutuşmaksızın, her biri yanındakilerle
anlaşarak oynarlar. Pamukçu Bengisi'nin oyuncuları, bir grup halinde İstanbul,
Ankara ve Balıkesir müsamerelerine katılmışlar, böylelikle Atatürk'ün
takdirlerini kazanabilme fırsatını da kaçırmamışlardır. Bengi, denilen
oyunları yalnız erkeklere mahsustur. Kadınları da kendi aralarında oynamaya
gayret ederler. Fakat, asıl kadın oyunları tamamen başkadır. Bu bengiyi
Anadolu'nun herhangi bir noktasında bilmezler. Kadın giyimi, düğün
ve bayramlarda tamamiyle değişir. Kadife üzerine sırma işlemeli şalvar ve cepken
giyerler. Boyunlarına altın dizilerinden "kıstı" denilen gerdanlık takarlar.
Başlarında inci ve altınla işlemeli birer takke vardır. Üç beş kadının bu
giyimlerle bir araya gelerek raksetmeleri cidden hoş bir manzara meydana
getirir. Pamukçu köyünün bir
özelliği de "hayır" adıyla kendi aralarında tertipledikleri ziyafetlerdir. Her
ev, bu hayır işine eli yettiği kadarıyla katılır. Keşkek ve et yemeğinden ibaret
sofraya civar köylerde akın akın gelenlerde olur. Herhangi bir yaz günü köyün
meydanında meselâ kırk kazanın yan yana dizilmişliğine şahit olunabilir.
Yemekler yenilir. Ölüleri hayırla anmak dolayısıyla diriler arasında da yardım
ve dostluk zemini hazırlamak düşüncesiyle çekilen bu ziyafet bittikten sonra
davul - zurnalar çalınmaya başlar. Pamukçu delikanlıları, Bengi adlı oyunlarını
yürütmeye koyulurlar. Yüzlerce seyircinin takdirleri peşi sıra merasim son
bulur. Pamukçu Köyü,
Balıkesir'in güneyinde şirin bir köşeciktir ve üç saatlik mesafededir. Bir
yamacın eteğine yaslanmış bulunur. Havasının güzelliği kadar evleri de pek
tertipli ve temizdir. Haney denilen taş binalar, sokak kenarlarındadır. Pamukçu
köylüleri sıhhat (sağlık) taşan çehreleriyle pek gürbüz yiğitlerdir. Kadınları
da işbilir ve uyanıktır. Pazar işlerine bile bakarlar. Taassuptan (tutuculuktan)
uzak kalmış, erkek gibi babayiğit ve açık kalpli kadınlardır. Tavırları serbest
olup iş adamı gibidirler. Pamukçu köyünde kış
geceleri sohbetler olur. Burada takım takım olunup oyuna kalkarlar. Küçükler,
büyükleri seyrederek oyunları öğrenirler. Bilenler bir halka, daha az bilenler
başka bir halka olur. Sonraları, yetişip de iyi oynayabilenleri, büyükler kendi
halkalarına alırlar. 100 - 150 kişi birden oynadıkları çok olur. Zeybek, erkek
oyunudur. Kadınlar seyrederler. Onlar kendi aralarında oynarlar. Öyle sohbet,
düğün gibi aleniyet (açık) vesilelerinde oyuna kalkamazlar. Pamukçuların Eski
Hava, Tek Oyunu gibi tekli oyunları da vardır. Beraber olarak Bengü (Bengi)
oynarlar.
|