Muş'ta Oyun

TÜRK HALK OYUNLARI KATALOĞU

MUŞ'TA OYUN:

Elazığ'da olduğu gibi Muş'ta da Anadolu'nun çoğu yerlerinde revaçtan düşmüş en eski Oğuz kaynağından iz ve hâtıralar bulunabilmektedir. Meselâ; her iki yerde "yır" t'biri vardır. Yalnız orada "yır" yerine "yer" diyorlar. "Yerle, hele yerle de dinleyek".

Muş oyunları şunlardır: Koçeri, Yalkuşte, Govent, Silvanî, Karzanî, Tek Oyun, Kol Oyunu, Aşırma, Sektirme, Lemo Ağır Oyunu.

Muş'ta ağır oyunlar vardır ki, oyun esnasında başın üzerine bir tas su konulsa dökülmez. O kadar ağır oynanır.

Yalkuşta oyunu, Bingöl'ün "Çapakay" (el çırpma) oyununun hemen hemen yanıdır. Onda da her oyuncu kendisine bir eş seçiyor ve oyun esnasında elleri kuvvetle karşısındakinin ellerine vuruyor.

Hareket itibariyle oyunlar üç safhada oynanıyor: Âheste, hızlı, daha hızlı.

Göçmenler Tello (Dello, delilo) oynarlar, bar tutarlar. Bunlar kuzeyin kuzey doğunun, tesirleridir. Oradan göçenlerle gelmiştir.

Tek Oyunu iki elinde bir mendil olduğu halde tek oyuncu yürütüyor. Oyun bittikten sonra da mendili kimin üstüne atarsa oyuna o kalkıyor.

Şimdi Muş içinde yerli halktan saz çalan hiç yoktur. Halbuki ilk dünya savaşından (I. Dünya Savaşı 1914 - 18) önce çok varmış. Muş dolaylarında davul - zurna "veya gırnata) ney (nay), şehirdeyse düğünlerde daha çok tef çalıyorlar. Malazgirt tarafları "Bülür" adı verilen kavallardan çalıyor. O taraflarda üç evlik bir köyde bile bülür çalanla karşılaşmak mümkündür.

Varto yöresinin Alevîleri saz (bağlama) çalıyorlar, onlar saza "Dambure" diyorlar. I. Dünya Savaşı'ndan önce Muş'ta saz kültürü hâkim vaziyetteymiş. Oyunlara meydanda davul - zurna, odada öbür çalgılardan bir ikisi eşlik eder.

Eskiden Muş ve dolaylarında gelini "mahfe" denilen tahtırevan ile götürürlermiş. Davul - zurna eşliğiyle olan bu götürüş boyunca çalgıcıların önünde iki kişi "Kılıç Kalkan" oynarlarmış. Şehir içinde gelin götürülürken tefçi kadın tek başına çalıp söylermiş.






 
Bu site Kültür ve Turizm Bakanlığı Bilgi Sistemleri Dairesi Başkanlığı tarafından hazırlanmıştır.
Bu sayfa 2777 kez gösterilmiştir.